Ανατασσόμενη – Μη ανατασσόμενη – Περιεσφιγμένη κήλη
Κάθε κήλη αποτελείται από το σάκο και το περιεχόμενό του το οποίο συνήθως είναι το λεπτό έντερο, ή το επίπλουν. Σπανιότερα, το παχύ έντερο, η σκωληκοειδής απόφυση, η σάλπιγγα, η ωοθήκη, η μεκέλλειος απόφυση και η ουροδόχος κύστη έχουν βρεθεί μέσα στον κηλικό σάκο.
Ανατασσόμενες καλούνται οι κήλες στις οποίες το όργανο το οποίο προβάλει στο σάκο της κήλης μπορεί να επανέρχεται στην προηγούμενη θέση του μέσα στην κοιλιά μετά από ήπιους χειρισμούς. Όταν αυτό, με την πάροδο του χρόνου, καταστεί αδύνατο λόγω της δημιουργίας συμφύσεων, τότε ομιλούμε για μη ανατασσόμενη κήλη.
Αν όμως στη μη ανατασσόμενη κήλη, με διάφορους μηχανισμούς, προκληθεί περίσφιξη και διαταραχή της αιμάτωσης του περιεχομένου οργάνου, τότε την κήλη αυτή την ονομάζουμε περισφιγμένη. Η διάκριση έχει μεγάλη σημασία γιατί η περίσφιξη και η επερχόμενη ισχαιμία προκαλούν νέκρωση του περιεχομένου της κήλης.
Το περιεχόμενο της κήλης συνήθως είναι λεπτό έντερο, το επίπλουν, ή και τα δύο. Το επίπλουν (η γνωστή «μπόλια» ) παχύνεται από την ανάπτυξη χρόνιας άσηπτου φλεγμονής και δημιουργεί συμφύσεις με το σάκο της κήλης, η οποία καθίσταται μη ανατάξιμη. Αντίστοιχα, η μακροχρόνια παραμονή των εντερικών ελίκων μέσα στο σάκο έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση χρονιάς φλεγμονής και τη δημιουργία συμφύσεων. Έτσι, δημιουργείται μια μη ανατάξιμη κήλη η οποία παρουσιάζει αυξημένη πιθανότητα εντερικής απόφραξης, ή και περίσφιξης. Η κακή χρήση κηλεπιδέσμων έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη παρόμοιων συμφύσεων.
Μία κήλη είναι συνήθως ασυμπτωματική και συχνά αποτελεί τυχαίο εύρημα κατά τη διάρκεια φυσικής εξέτασης για άλλη αιτία. Η ανατασσόμενη κήλη (reducible) δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα εκτός από πόνο. Η φύση και η ένταση του πόνου ποικίλουν πάρα πολύ από άτομο σε άτομο. Συνήθως, συνοδεύεται από μία δυσφορία στην περιοχή, η οποία γίνεται εντονότερη όταν κάποιο ενδοκοιλιακό όργανο προπίπτει.
Μη ανατασσόμενη (incarcerated) καλείται η κήλη η οποία δεν είναι δυνατόν να αναταχθεί, χωρίς όμως να εμφανίζει διαταραχή της αιμάτωσης του προπίπτοντος οργάνου, ή σημεία εντερικής απόφραξης, όταν περιεχόμενο είναι το έντερο.
Περισφιγμένη (strangulated) είναι η κήλη στην οποία υπάρχει διακοπή της αιμάτωσης του περιεχομένου οργάνου του κηλικού σάκου. Όταν το περιεχόμενο του κηλικού σάκου είναι έντερο, τότε συνυπάρχουν συμπτώματα εντερικής απόφραξης.
Η περίσφιξη μπορεί να λυθεί αυτόματα, ή με τη βοήθεια ήπιων χειρισμών σε ύπτια θέση, ή ακόμη με τη βοήθεια μυοχαλαρωτικών φαρμάκων τις πρώτες ώρες της περίσφιξης. Επειδή η νέκρωση του εντέρου μπορεί να γίνει με πολλούς μηχανισμούς, δεν είναι δυνατός ο καθορισμός χρονικών ορίων μέσα στα οποία θα ήταν ασφαλής κάθε προσπάθεια ανάταξης. Σαν γενικό κανόνα ακολουθούμε το εξάωρο μετά την έναρξη των συμπτωμάτων προκειμένου να επιχειρηθεί η ανάταξη της κήλης από τον ειδικό. Για το λόγο αυτό, απαγορεύεται απολύτως κάθε προσπάθεια ανάταξης με βίαιους χειρισμούς, γιατί το τοίχωμα του εντέρου μπορεί να έχει ήδη αλλοιωθεί και υπάρχει κίνδυνος διάτρησης και περιτονίτιδας. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται σε όλες τις περιπτώσεις που γίνεται ανάταξη, γιατί οι χειρισμοί μπορούν να ανατάξουν την κήλη μαζί με τον κηλικό σάκο, με αποτέλεσμα, παρά την εξαφάνιση της εξωτερικής διόγκωσης της κήλης στο κοιλιακό τοίχωμα, η περίσφιξη να εξακολουθεί να υπάρχει μέσα στην κοιλιά.
Για το λόγο αυτό, σε κάθε περίπτωση ανάταξης περισφιγμένης κήλης, ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται συνεχώς για 24 τουλάχιστον ώρες προκειμένου να υπάρξει έγκαιρη διάγνωση σημείων περιτονίτιδας.
Η θεραπεία της περισφιγμένης κήλης στην οποία δεν έγινε δυνατή η συντηρητική ανάταξη όπως περιγράφηκε παραπάνω, είναι χειρουργική και μάλιστα χωρίς καθυστέρηση.
